داد و ستد الكترونيكي سهام

پس از پرداخت، لينك دانلود فايل براي شما نشان داده مي شود

پرداخت و دانلود

مقدمه:

توسعه‌ و پيشرفت‌ فناورى‌ اطلاعات‌‌ و پيدايش عصر مجازي، شديدترين‌ موج‌ تغيير را در زندگى‌ بشر سبب‌ شده‌ است. در اين‌ ميان‌ تجارت‌ الكترونيك‌ به‌ عنوان‌ يكى‌ از ضروريات‌ پيشرفت‌ اقتصادى‌ كشورها بيش‌ از همه‌ رخ‌ مى‌نمايد. تجارت‌ الكترونيكى‌ فعاليت‌هاى‌ گوناگونى‌ از قبيل‌ مبادله‌ الكترونيكى‌ كالا و خدمات، تحويل‌ فورى‌ مطالب‌ ديجيتال، انتقال‌ الكترونيكى‌ وجوه، مبادله‌ الكترونيكى‌ سهام، بارنامه‌ الكترونيكي، طرح‌هاى‌ تجاري، طراحى‌ و مهندسى‌ مشترك، منبع‌ يابي، خريدهاى‌ دولتي، بازاريابى‌ مستقيم‌ و خدمات‌ پس‌ از فروش‌ را در بر مى‌گيرد. امروزه‌ ديگر اهميت‌ تجارت‌ الكترونيك‌ به‌ عنوان‌ يكى‌ از ضروريات‌ پيشرفت‌ اقتصادى‌ كشورها نياز به‌ توصيف‌ ندارد.در اين‌ ميان‌ برخى‌ سازمان‌هاى‌ بين‌المللى‌ و از جمله‌ مهم‌ترين‌ آنها، كميسيون‌ حقوق‌ تجارت‌ بين‌الملل‌ سازمان‌ ملل‌ متحد نسبت‌ به‌ تصويب‌ قوانين‌ مرتبط‌ با ترويج‌ و تسهيل‌ تجارت‌ الكترونيك‌ اقدام‌ نمودند.

قانون‌ نمونه‌ آنسيترال‌ در مورد تجارت‌ الكترونيكى در سال‌ 1996 توسط‌ كميسيون‌ حقوق‌ تجارت‌ بين‌الملل‌ سازمان‌ ملل‌ متحد پذيرفته‌ شد. اين‌ قانون‌ در پاسخ‌ به‌ يك‌ تغيير اساسى‌ در ابزارهاى‌ برقرارى‌ ارتباطات‌ با استفاده‌ از كامپيوتر يا ساير تكنيك‌هاى‌ جديد در انجام‌ تجارت‌ و به‌ عنوان‌ يك‌ نمونه‌ براى‌ كشورها جهت‌ ارزيابى‌ و نوسازى‌ ديدگاه‌ها و رويه‌هاى‌ حقوقى‌ در زمينه‌ روابط‌ تجارى‌ كه‌ مستلزم‌ استفاده‌ از كامپيوتر يا ساير تكنيك‌هاى‌ جديد ارتباطى‌ است‌ تهيه‌ شد. پس‌ از پذيرش‌ قانون‌ نمونه‌ آنسيترال‌ در مورد تجارت‌ الكترونيك، كميسيون‌ حقوق‌ تجارت‌ بين‌الملل‌ سازمان‌ ملل‌ متحد تصميم‌ گرفت‌ تا موضوعات‌ مربوط‌ به‌ امضاى‌ الكترونيكى‌ و مراجع‌ گواهى‌ را در دستور كار خود قرار دهد. اين‌ كميسيون‌ در 5 جولاى‌ 2001، قانون‌ نمونه‌ آنسيترال‌ در مورد امضاهاى‌ الكترونيكى را همراه‌ با راهنماى‌ اجراى‌ قانون‌ مورد تصويب‌ قرار داد تا براى‌ دولت‌هايى‌ كه‌ با سيستم‌هاى‌ اقتصادي، اجتماعى‌ و حقوقى‌ مختلف‌ جهت‌ توسعه‌ روابط‌ اقتصادى‌ بين‌المللى‌ اقدام‌ مى‌كنند، استفاده‌ از امضاهاى‌ الكترونيكى‌ را در يك‌ روش‌ قابل‌ قبول‌ تسهيل‌ نمايد.وجه‌ مشترك‌ بيشتر نظام‌هاى‌ حقوقى‌ و نيز قوانين‌ نمونه‌ و ارشادى‌ كه‌ در اين‌ باره‌ تصويب‌ شده‌ است‌ مبتنى‌ بر «نوشته» دانستن‌ «داده‌ پيام» و منع‌ عدم‌ پذيرش‌ «داده‌ پيام» به‌ صرف‌ شكل‌ و قالب‌ آن‌ است. ضمن‌ اين‌ كه‌ قواعدى‌ براى‌ تضمين‌ اصالت، صحت‌ و در مجموع‌ قابل‌ اعتماد ساختن‌ دليل‌ الكترونيكى‌ تنظيم‌ شده‌ است.

با ذكر اين‌ مقدمه‌ اشاره‌ مى‌نماييم‌ يكى‌ از مسايل‌ مهم‌ موجود نحوه‌ انجام‌ معاملات‌ الكترونيك‌ در بورس‌ اوراق‌ بهادار است.

بديهي است كه انجام معاملات در بورس الكترونيك سبب افزايش سرعت عمليات، كاهش بوروكراسي و مهم‌تر از همه كاهش هزينه‌هاي معاملات شده و بدين ترتيب سهولت مشاركت در بازار بورس، سبب رونق بورس و كارايي شبكه اقتصادي مي‌گردد.

براساس‌ همين‌ اهميت‌ است‌ كه‌ بند (ب) ماده‌ 15 قانون‌ برنامه‌ چهارم‌ توسعه‌ اقتصادي، اجتماعى‌ و فرهنگى‌ جمهورى‌ اسلامى‌ ايران، مقرر داشته‌‌ «شوراى‌ بورس‌ موظف‌ است‌ نسبت‌ به‌ طراحى‌ و راه‌اندازى‌ شبكه‌ ملى‌ داد و ستد الكترونيك‌ اوراق‌ بهادار در چارچوب‌ نظام‌ جامع‌ پرداخت‌ و تدوين‌ چارچوب‌ تنظيمى‌ و نظارتى‌ و ساز و كار اجرايى‌ آن‌ اقدام‌ نمايد». در اين مختصر، ابتدا الزاماتي كه دستورالعمل اجرايي سازمان بورس مستقيماً بر عهدۀ كارگزاران قرار داده مورد بررسي قرار مي‌گيرد و سپس مقررات قانون تجارت الكترونيك كه خريد و فروش الكترونيك سهام را تحت تأثير قرار مي‌دهند مورد مداقه قرار خواهند گرفت. از آنجا كه كليد حل مسألۀ معاملات الكترونيك در گروي اثبات وقوع و قابليت استناد آن مي‌باشد، فلذا آنچه كه در اينجا مورد بررسي قرار مي‌گيرد بيشتر ناظر به مسائل مربوط به ادله مي‌باشد. خوشبختانه تصويب آيين‌نامۀ اجرايي مادۀ 32 قانون تجارت الكترونيكي مصوب11/6/1386 هيأت وزيران بسياري از مشكلاتي را كه در اجراي معاملات الكترونيكي وجود دارد رفع خواهد كرد و از اين باب بخش اعظم مواد قانون تجارت الكترونيكي جنبۀ اجرايي پيدا خواهد كرد.

تاريخچه بورس در جهان

اولين بورس اوراق بهادار در دنيا در شهر آمستردام و توسط اولين شركت چند مليتي به نام «كمپاني هند شرقي هلند» پديدار شد. به همين نحو، شركت «كمپاني هند شرقي هلند» اولين شركتي بود كه سهام منتشر كرد. اين شركت به مرحله‎اي رسيده بود كه مي‌بايست در امور اقتصادي خود تغيير ساختار دهد و با اقدام به عرضه عمومي، در حقيقت در زمان خود به اقدامي انقلابي دست زد.

بورس آمستردام در سپتامبر 1602، شش ماه پس از تشكيل شركت «كمپاني هند شرقي هلند» تأسيس شد. شركت «كمپاني هند شرقي هلند» از سلسله عواملي براي نيل به موفقيت برخوردار بود: 50 هزار نفر كارمند غير نظامي با ارتش خصوصي مشتمل بر 40 ناوجنگي، 30 نفر ملوان و 10 هزار خدمه و البته گردش فزاينده سود. كل كشور هلند تجديد حيات يافت.

اين شركت با وجود بازاري براي سهام و اوراق قرضه خود، احتمالاً قويترين اقتصاد در تاريخ جهان را داشته است. به نظر مي‎رسد كه شركتي با ارتش و ناو جنگي خصوصي هيچگاه در آينده در هيچ بازاري پديدار نشود. كليد موفقيت اين شركت درحقيقت حضور «عموم» در مالكيت آن بوده است. اين امر انباشتن 5/6 ميليون گيلدر ]واحد پيشين پول هلند[ را براي آن شركت به ارمغان آورد. همچنين «بورس» باعث شد تا شركت بتواند براي رفع نيارهاي كوتاه مدت خود، اوراق قرضه منتشر كند. به اين ترتيب، اولين بورس اوراق بهادار، محكي بود براي كاپيتاليسم مدرن. تاريخچه شركت «كمپاني هند شرقي هلند» در حقيقت ماكتي از آنچه بر سر شركت‎هاي پذيرفته در بورس مي‎آيد، بود:

IPO شركت ، شاهد 15 درصد رشد در قيمت عرضه بود، درحقيقت اولين فرصتي درتاريخ براي سهامداران كه بتوانند از IPO منتفع گردند. سهامداران بلند مدت نيز سود سرشاري از محل سرمايه‎گذاري به دست آوردند، به گونه‎اي كه بيست سال بعد، قيمت سهام آن 300 درصد رشد يافت. ممكن است كه بازده چشمگيري به نظر نرسد، اما ميانگين سود سالانه شركت، 18 درصد بود. واضح است كه سرمايه‎گذاران در آن زمان به دنبال درآمد بيشتر بودند. در آن زمان، P/E ابداع نشده بود و گر چه حساب‌هاي واقعي شركت در آن زمان شفاف نبود، اما P/E اين شركت بسيار پايين و نزديك به يك بود. 4 سال پس از تأسيس، شركت ركورد تخصيص سود به ميزان 75 درصد را از خود بجا گذاشت.

اما، هيأت اجرايي شركت بعداً تحت فشار گرفت و از تمام اهرم و ابزار مهندسي مالي جهت ادامه روند حفظ بازده و سهامداران استفاده نمود. پرداخت سود نقدي به طور چشمگيري جاي خود را به اوراق قرضه داد، حتي ادويه‎هايي نظير فلفل جايگزين پرداخت نقدي گرديد.

سپس اولين نشانه‎هاي «حباب قيمتي» در تاريخ پديدار شد. اين دوره ، ارزش سهام تحت تأثير دادوستد ابزار آتي به حد انفجار رسيد و قيمت سهام شركت به 1200 درصد نرخ اوليه آن افزايش يافت. در اواخر قرن 18، يعني نزديك به 200 سال بعد از شروع فعاليت شركت، نشانه‎هاي سقوط آن پديدار گرديد. اين شركت با بدهي 110 ميليون گيلدري در موقعيتي قرار گرفت كه تنها سهامداران شركت «انرون» مي‌نوانند آنرا درك كنند. دولت هلند وارد ماجرا شد و بدهي‎هاي آنرا برعهده گرفت. در حالي كه تاريخ اين شركت روبه زوال گذاشت، تاريخچه بورس‎هاي اوراق بهادار اما تازه در ابتداي راه قرار داشت.

در سال 1698، فهرستي از نرخ سهام و كالا توسط شخصي در قهوه خانه‎اي در لندن منتشر شد. دادوستد در لندن آغاز شده بود و كارگزاران دريافتند كه بايد هرچه زودتر از «بورس سلطنتي»- مركز تجارت لندن- خارج شوند. بورس سلطنتي مركز دادوستد اقلام فيزيكي يعني كالاهايي كه از بندر (لنگرگاه لندن) وارد مي‎شد، بود، اما طبيعي است كه به دليل روند رو به رشد حجم قراردادها و نيز پول در گردش، نياز به «سهام» امري اجتناب ناپذير تلقي گرديد.

بعداز خروج از بورس سلطنتي، كارگزاران به خيابان‎ها و قهوه خانه سرازير شدند. عجيب اينكه در دوره مدرن، بورس سلطنتي اكنون به كلكسيوني از بوتيك ها و مشروب فروشي ها تبديل شده بود. اين امر، پيروزي شيريني براي بازاري كه از حافظه بلند مدت برخوردار نبود، به شمار مي‎رفت. اين «بورس اوراق بهادار به شكل آزاد» نزديك به يك قرن تا سال 1773 ادامه يافت و از اولين نشانه‎هاي انقلاب صنعتي كه اولين فراز و فرود مالي بريتانيا را به ارمغان آورد، – و به نام «حباب درياي جنوب» شناخته شد – فراتر رفت.

50 سال بعد، اولين «بورس اوراق بهادار لندن» به وجود آمد. جاي تعجب نداشت كه اين بار هم اين مكان در يك قهوه‎خانه و در طبقاتي در منطقه تجاري باشد. اين بورس جديد اوراق بهادار لندن، نقش مهمي در انقلاب صنعتي بريتانيا ايفاد نمود و ماهيت «اوراق بهادار» در سطح اروپا و ايالات متحده فراگير شد.

اما تا سال 1801 هيچگونه مقررات يا عضويت رسمي در بورس اوراق بهادار لندن مشاهده نشد. درحالي كه بزرگترين گام‎هاي تغيير در تاريخ دنيا به وقوع مي‎پيوست، هنوز تعدادي اعتقاد داشتند كه خريد وفروش سهام امري غير اخلاقي و شيطاني محسوب مي‎شود.

هم زمان با انتشار فهرست ابزارهاي مالي در قهوه‎خانه اي در لندن، كارگزاران سهام در زير درختي در خيابان «وال استريت» نيويورك جهت دادوستد سهام، نشست ترتيب دادند. وال استريت، يك ديوار مستحكم در نيويورك بود كه به هرعلتي توسط هلنديان بنا شده بود. در سال 1792، 24 كارگزار سهام قراردادي را امضا نمودند كه بعدها «هيأت سهام و بورس نيويورك»- شركتي كه بعدها به بورس اوراق بهادار نيويورك (NYSE) تبديل شد- جايگزين آن گرديد.

قرار دادن «باتن وود(Buttonwood)» نه تنها پيدايش بورس اوراق بهادر نيويورك را باعث گرديد بلكه شاهد انكار ناپذيري مبني بر توسعه ايالات متحده و تبديل آن به يك ابرقدرت اقتصادي محسوب شد. جالب است كه وال استريت در كنار ديگر سمبل ايالات متحده يعني آسمان‎خراش‌ها ، به عنوان نماد قدرت و پول اين كشور به شمار مي‎رود.

امروزه نقش بورس‎هاي اوراق بهادار در اقتصاد جهان غيرقابل انكارند. شايد محققين نيز هيچگاه تصور نمي‎كردند كه كاري كه شركتي در 400 سال پيش ابداع نمود، سراسر دنيا را دربرگيرد.

به هرحال ، پيدايش اولين بورس اوراق بهادار را مي‎توان به تشكيل آن در انگلستان، فرانسه و هلند در قرن 18 نسبت داد، درحالي كه اقتصاد در ايالات كشور نوپاي آمريكا به شدت تحت كنترل بريتانيا قرارداشت. تا اينكه اولين بازار حراج غير رسمي در سال 1752 در نيويورك تأسيس و در سال 1792 با امضاي قرارداد بين كارگزاران، بورس اوراق بهادار نيويورك رسماً معرفي گرديد ، نهادي كه بي شك قلب اقتصاد جهان در آن مي‎تپد.[1]

[1] برگرفته از گزارش «چه كسي به بورس اوراق بهادار نياز دارد؟»، نوشته آقاي Clem Chambers، مدير عامل اجرايي شركت ADVFN

پس از پرداخت، لينك دانلود فايل براي شما نشان داده مي شود

پرداخت و دانلود