تحقيق و پژوهش تاريخ ساسانيان

چكيده

پايان نامه حاضر مي كوشد شكل گيري و گسترش نظام حكومتي ايران دوره اي ساساني را از سال ۲۲۶تا ۴۲۰  ميلادي روشن سازد.محور اين تحقيق توصيفي است پيرامون بخش هاي قضايي و اداري ديوانسالاري ساساني. در اين ميان ، مقام هاي مربوط به اين نظام مورد توجه  قرار گرفته اند .فصل اول تحقيق كه حكم مدخل را دارد ،روند قدرت يابي و استقرار حكومت ساساني را در دوره اي اردشير بابكان مورد بررسي قرارمي دهد ؛ سال هاي كوشش او در برقراري پيوندهاي نزديك ميان دين و حكومت و به عبارت بهتر ، اتخاذ شكلي يگانه از دين به عنوان دين رسمي ، در جريان اين روند مورد بحث قرار گرفته است . فصل دوم ،جزئيات مربوط به طبقات اجتماعي در اين دوره گردآوري و تحليل شده اند ، درفصل سوم تصويري كلي از نظام ديواني ساسانيان ارائه مي كند. فصل چهارم مشاغل ديواني و درباري ديوانسالاري ساساني را مورد بررسي قرار مي دهد . بالاخره ،در فصل پاياني ،شخصيت هاي برجسته اي كه در ديوانسالاري ساساني ايفاي نقش كردهاند ، مورد شناساي و تحقيق قرار گرفته اند .

روش تحقيق به كار رفته در اين بررسي بيش از هر چيز روش كتابخانه اي است .داده هاي اين بررسي از متن هاي نوشتاري گردآوري شده اند . در ارائه اي اين داده ها از شيوه ي توصيفي – تحليلي استفاده شده است و در مواقع لزوم ،كوشش شده است مباحث متناقض مورد تحليل نيز قرار گيرند.
                                                              فهرست مطالب
 
            عنوان                                                                              صفحه

مقدمه                                                                                                               ۱
معرفي منابع                                                                                                                ۹
فصل اول: تلاش اردشير در جهت تشكيل حكومت و اتحاد دين و دولت                    ۱۹

۱-۱ساسانيان ادامه دهنده را هخامنشيان                                                      ۲۰

۲-۱   تلاش اردشير در جهت تشكيل حكومت                                               ۲۴

۳-۱  اتحاد دين و دولت در عصر ساسانيان                                                   ۲۷

فصل دوم: مروري بر طبقات اجتماعي در عصر ساسانيان                         ۳۲

۱-۲ تعريف طبقه اجتماعي                                                                            ۳۳

۲-۲ طبقات اجتماعي                                                                                     ۳۴

۳-۲ طبقه روحانيون                                                                                      ۳۷

۱-۳-۲ موبد                                                                                                 ۴۵

۲-۳-۲ موبدان موبد                                                                                        ۴۸

۳-۳-۲ هيربد                                                                                                 ۵۱

۴-۳-۲ زوت و راسپي                                                                                    ۵۳

۵-۳-۲ دستور                                                                                               ۵۴

۴-۲ طبقه جنگجويان                                                                                       ۵۴

۱-۴-۲ وظيفه جنگجويان                                                                                   ۵۷

۲-۴-۲ تقسيم طبقات جنگجويان                                                                          ۵۷

۱-۲-۴-۲ سواره نظام                                                                                       ۵۷

۲-۲-۴-۲- جايگاه سواره نظام                                                                            ۵۸

۲-۲-۴-۲ پياده نظام                                                                                           ۶۰

۵-۲ طبقه كشاورزان و صنعتگران                                                                       ۶۱

۱-۵-۲- طبقه كشاورزان                                                                                    ۶۵

۲-۵-۲-طبقه صنعتگران                                                                                            ۶۷

فصل سوم: نظام ديواني در عصر ساسانيان                                                     ۶۸

۱-۳ شناخت سازمان‌هاي داخلي دوره ساسانيان                                                       ۶۹

۲-۳- ديوان                                                                                                           ۷۳

۱-۲-۳ پيدايش ديوان‌ها                                                                                           ۷۵

۳-۳ ديوان رياست طبقات جامعه                                                                              ۷۷

۱-۳-۳ وزرگ فرمذار يا بزرگ فرمذار                                                                        ۷۸

۲-۳-۳وظايف و اختيارات وزير                                                                                     ۸۳

۴-۳ ديوان سپاه                                                                                                  ۸۴

۱-۴-۳  ايران سپاهيد                                                                                          ۸۶

۲-۴-۳  ارتشياران سالار                                                                                   ۸۹

۳-۴-۳  ارگبذ                                                                                                   ۹۰

۵-۳ ديوان دادرسي (داد)                                                                                  ۹۳

۱-۵-۳ ارزش داد و دادگستري                                                                                    ۹۶

۲-۵-۳ منشاء قوانين در عصر ساسانيان                                                              ۹۸

۳-۵-۳ حوزه قضات                                                                                      ۹۹

۴-۵-۳ ادّله اثبات دعوي                                                                                ۱۰۰

۵-۵-۳ پادشاه در منصب قضاوت                                                                    ۱۰۲

۶-۵-۳ روحانيون در منصب قضاوت                                                                            ۱۰۳

۶-۳ ديوان رسايل (ديوان دبيران)                                                                        ۱۰۵

۷-۳ طبقه‌ي متستخدمين ادارات (دبيران)                                                                ۱۰۶

۱-۷-۳ دبير                                                                                            ۱۰۹

۲-۷-۳ ايران دبيربد(دبير بد)                                                                       ۱۱۰

۳-۷-۳ اهميت دبيران و ديدگاه شاهان به دبيران                                              ۱۱۱

۴-۷-۳ چگونگي برگزيدن دبيران                                                                  ۱۱۴

۵-۷-۳ وظايف دبيران                                                                               ۱۱۶

۶-۷-۳ اصناف دبيران                                                                               ۱۱۹

۱-۸-۳ دين دبير                                                                                      ۱۱۹

۸-۲–۳ دبيران ديوان خراج                                                                       ۱۲۰

۳-۸-۳ گذك آمار دبير                                                                              ۱۲۱

۴-۸-۳ واسپوهرگان آمازكار                                                                      ۱۲۱

۵-۸-۳ روانيگان دبير                                                                                ۱۲۱

۶-۸-۳ آذربادگان دبير                                                                                        ۱۲۱

۷-۸-۳ گنج آمار دبير                                                                                ۱۲۲

۹-۳ ديوان سراي شمره يا ديوان استيفا (اداره ماليه)                                        ۱۲۲

۱۰-۳ ديوان خراج                                                                                    ۱۲۳

۱-۱۰-۳ خسرو انوشيروان و اصلاح نظام مالياتي                                            ۱۲۵

۲-۱۰-۳ واستر پوشان سالار                                                                      ۱۲۶

۳-۱۰-۳ آ